7 tips om met een cultuurshock om te gaan

Nieuwe cultuur, nieuwe gewoontes, weg uit je comfortzone. Het klinkt allemaal heel leuk maar het is vaak ook heel lastig. Het kan even duren voor je je echt thuis voelt in je nieuwe thuis. Soms beleef je als het ware een echte cultuurschock. Hoewel zo’n cultuurshock best wel lastig is, kan je jezelf troosten met het idee dat iedereen er wel eens last van heeft (zelfs de meest ervaren reizigers op het hoofdkantoor van EF!). Om je al enkel tips te kunnen geven, ondervroeg ik enkele collega’s. Zij deelden met mij hun ervaringen en geven hun -al dan niet goede- advies.

Juan’s cultuurshock: van Colombia naar Groot-Brittannië

Ik kom uit Colombia, maar ben naar een traditioneel Brits dorpje in Noord-Engeland verhuisd. In het begin was het vooral een uitdaging om aan het weer te wennen, hoewel ik ook het regionale accent moest leren te verstaan! Gelukkig kreeg ik de lokale uitdrukkingen snel onder de knie (noorderlingen zeggen ta in plaats van ‘thanks’ en ta-ra in plaats van ‘goodbye’) en heb ik geweldige Britse vrienden gemaakt.

Juans advies: Aanvaard de verschillen. Ik ben het weer gaan waarderen omdat het de geweldige landschappen van de Peak District, waar ik zo dol op ben, zo kleurig en levendig houdt. Terugkijkend vind ik het geweldig om op een plek te hebben gewoond die zo ‘buiten de gebaande paden’ was en waar ik het echte Britse leven kon ontdekken. Ta-ra!

Ruben’s cultuurshock: van Portugal naar China

Ik hou ervan om de lokale keuken te ontdekken wanneer ik op reis ben, dus ik keek echt uit naar de restaurants in mijn nieuwe thuisstad, Shanghai. Op de tweede dag ging ik met wat nieuwe vrienden (en een stevige portie moed) naar een traditioneel Chinees restaurant. Niemand van ons kon Mandarijns spreken en niemand van het personeel sprak Engels, wat natuurlijk een recept voor een regelrechte ramp is. Gelukkig hingen er afbeeldingen van de gerechten aan de muren, dus probeerden we iets te bestellen door ergens naar te wijzen terwijl de serveerster haar best deed om de ingrediënten te verduidelijken door die uit te beelden. Bij één maaltijd wapperde ze met haar armen op en neer, dus wij dachten: “Oh, kip! Dat nemen we!”. Even later zagen we haar met een paar kikkers door het restaurant lopen en voelden we ons schuldig voor de gasten die dat zou moeten eten. Verrassing: dat waren wij!

Rubens advies: Leer de lokale taal. We hebben die avond allemaal geleerd hoe je kip (鸡) en kikker (青蛙) in het Mandarijn moet zeggen. Ik zou je aanraden om op z’n minst een paar basiswoorden en –uitdrukkingen van jouw bestemming te leren.

Florence’s cultuurshock: van Amerika naar Panama

Toen ik 17 was, had ik nood aan een break van mijn dagelijks leven. En wou ik Spaans leren, dus stapte ik een paar maanden later op een vliegtuig naar Panama. Terugkijkend komt het woord ‘cultuurshock’ niet eens in de búúrt van wat ik daar heb meegemaakt. In het plattelandsdorpje Penonomé was het leven gewoon zó anders. Alleen al om van punt A naar punt B te gaan, bijvoorbeeld van het stadscentrum naar omliggende dorpjes, was een avontuur. De buschauffeurs waren namelijk wispelturig: ze stopten als ze daar zin in hadden. Het was vrij gebruikelijk om langs de kant van de weg te wachten en te hopen dat deze snelheidsduivels voor je zouden stoppen. De eerste keer dat ik in zo’n bus zat, viel het me op dat mijn medepassagiers gewoon ‘stop’ riepen als ze uit de bus wouden. Als een Zwitser, die gewend was aan gedetailleerde dienstregelingen en duidelijk afgebakende bushaltes, was ik in shock. Maar het maakte de rit er wel spannender op!

Florence’s advies: Er zijn ontzettend veel manieren om iets te doen. Dit was slechts een voorbeeld van een cultuurshock die mijn reis mijn ogen heeft doen openen. Het heeft mijn perceptie veranderd en mijn horizon verbreed. Uiteindelijk ben ik er een beter, sterker en wijzer mens van geworden.

Kasia’s cultuurshock: van Polen naar Peru

Ik heb een jaar in Peru gewoond en openbaar vervoer zoals we dat in Europa kennen bestaat er simpelweg niet. Vaak zijn taxi’s het enige alternatief, maar er eentje aanhouden is slechts de eerste stap in je woon-werkverkeer. Daarna begint het onderhandelingsproces. Hierbij moet je dubbelchecken of de chauffeur de weg naar jouw bestemming wel kent, je er überhaupt naartoe wíl brengen en, erg belangrijk, jullie het eens worden over een prijs. Na een paar weken de Spaanse taxi-onderhandelingen te hebben geoefend, lukte het me om niet meer de toeristenprijs te betalen, maar slechts wat de Peruanen aan een taxirit kwijt zijn.

Kasia’s advies: doe wat de locals doen. Ik heb niet alleen geleerd hoe ik moet onderhandelen, wat erg nuttig is als je op reis gaat, maar ook mijn Spaanse taalvaardigheden verbeterd.

Matic’s cultuurshock: van Slovenië naar India

Februari 2014 stapte ik op een vlucht naar Bengaluru, India. Ik vond het idee om naar een stad van miljoenen mensen te verhuizen, net zo leuk als eng. Maar nu, bijna twee jaar later, weet ik dat dit avontuur een van de beste, meest lonende besluiten van mijn leven is geweest. India is een groot land en heeft een culturele diversiteit waar je mond van open kan vallen, net als van de indrukwekkende verscheidenheid aan landschappen. Door de diversiteit van het land was het ontzettend belangrijk om een open, respectvolle houding te hebben ten opzichte van de vele verschillende mensen en tradities die ik heb leren kennen. Zo’n benadering is belangrijk om het meeste uit je ervaring te halen en kan ook helpen om je traditionele zaken als uithuwelijking te begrijpen, waar wel tienduizenden mensen bij aanwezig kunnen zijn.

Matic’s advies: Wees bereid om uit je comfortzone te stappen. Voor vertrek was mijn grootste zorg hoe ik ooit aan het eten en de kruiden zou kunnen wennen. De eerste drie maanden heb ik gerechten geprobeerd die mijn smaakpapillen nog nooit hadden geproefd! Nu, als ik terug ben in India, krijg ik na een paar dagen enorme trek in Indiaas eten.

Lidia’s cultuurshock: van Spanje naar Duitsland

Cultureel bewustzijn is essentieel als je wilt reizen, in het buitenland wilt werken of met mensen uit andere landen wilt omgaan. Als je weet wat de culturele normen zijn, kan dat het verschil maken tussen als onbeleefd worden gezien of juist als iemand die andere culturen respecteert. Het helpt  ook om je volledig in de plaatselijke cultuur onder te dompelen en maximaal van jouw ervaring genieten. Ik heb het geluk gehad om in meerdere landen te wonen en ben verbaasd over hoe persoonlijke afstand en begroetingen van land tot land kunnen veranderen. Ik heb Duitse vrienden wel eens twee zoenen gegeven en ze daardoor laten blozen, omdat ze zo verrast waren over mijn enthousiasme. In Spanje wordt een handdruk juist als heel formeel gezien, zeker voor een meisje. Die persoonlijke afstand, of je nu te dichtbij of te ver weg staat, kan ook voor onbegrip zorgen. Ik stond een keer met een klasgenoot in Duitsland te kletsen toen mensen dachten dat we aan het daten waren, simpelweg omdat ik dicht bij hem stond!

Lidia’s advies: Leer de lichaamstaal van mensen lezen. Ik ben goed gaan letten op wat mijn lokale vrienden deden. In de eerste seconden waarin ik iemand ontmoette, lachte ik, telde ik tot drie en wachtte ik op hun reactie of ging ik gewoon door met wat mijn gevoel me ingaf.

Isabelle’s cultuurshock: van Zwitserland naar Amerika

Ik ga er niet om liegen: ik heb best wel een cultuurshock ervaren toen ik naar de Amerikaanse Midwest verhuisde. Ik was vooral onder de indruk van de grootte van alles – van auto’s tot gerechten en de winkelcentra. Ik was er bovendien niet klaar voor om in zo’n religieuze omgeving te wonen, in de buurt van mensen die dol zijn op wapens – wat ik vaak als een bekrompen houding zag.

Isabelles advies: Trek niet alles in twijfel. In het begin had ik mijn vragen bij alles wat “ze” deden, maar uiteindelijk heb ik geweldige mensen ontmoet en heb ik me maar gedragen zoals iedereen. Het feit dat ik het niet met mensen eens ben, betekent niet dat hun visie automatisch fout is en geen waarde heeft. Door naar anderen te luisteren, hielpen die totaal andere meningen me om diplomatieker en kritischer te worden. Ook heb ik geleerd dat je op een schietbaan nooit over politiek moet praten. #levensles